Af en toe kom je ze tegen in de kleuterklas, kinderen die al een beetje kunnen lezen of soms zelfs kinderen die al behoorlijk kunnen lezen. Voor kleuterjuffen is dat niet altijd makkelijk, kan je er beter maar vooral geen aandacht aan besteden, of moet je er wat mee? En wat moet je er dan mee?
Kleuters die al kunnen lezen hebben zichzelf dat veelal aangeleerd. Vanuit hun intrinsieke motivatie leren ze op een top-down manier (vanuit het grote geheel) lezen. Soms ook hebben ouders ze, op verzoek van de kinderen, geleerd hoe ze spellend kunnen lezen. Deze kinderen zijn gemotiveerd om dit te leren, hebben plezier in het lezen en zitten in een gevoelige fase om het lezen (op hun manier!) te ontwikkelen.
Helaas krijgen kleuters die al kunnen lezen vaak te horen dat dat nog niet hoeft, dat ze dat pas in groep 3 gaan leren. Van volwassenen: ”Ga maar gewoon lekker spelen, jij hoeft nog helemaal niet te lezen”. En van kinderen: “dat kan helemaal niet dat jij kan lezen, je bent nog maar 4!”.
Het signaal dat kinderen dan krijgen is dat lezen niet mag, niet goed is, dat het niet hoort dat het kind al kan lezen, dat andere kinderen het maar raar vinden. De motivatie vloeit weg, het plezier in het lezen neemt af. Het kind gaat niet meer lezen, op school krijgt het de ruimte er niet voor, en thuis wil het kind het ook niet meer. De gevoelige periode voor het leren lezen laten we voorbij gaan.
Als deze leerling vervolgens in groep 3 moet gaan leren lezen kan het zijn dat het leesproces niet meer goed op gang komt, omdat de gevoelige periode voor het leren lezen voorbij is. Ook als het leesproces wel verder gaat in groep 3 is het kind vaak moeilijk te motiveren en komt het leesplezier niet altijd terug, de basis voor onderpresteren is gelegd.
Daarom is het belangrijk om kleuters die kunnen lezen te laten merken dat het oké is om te lezen, dat lezen leuk is! Het is niet nodig om kleuters formeel leesonderwijs aan te bieden of materialen uit groep 3 te halen, dit doet geen recht aan de handelende en spelende manier van leren van kleuters. Daarbij zijn de reguliere leesmethodes bottom-up vormgegeven (vanuit kleine stapjes naar het geheel toe), en niet top-down (vanuit het grote geheel de kleine stapjes gaan overzien) zoals kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong leren. Daarom heeft PetitPlus opdrachtkaarten ontwikkeld waarmee leerkrachten op een handelende manier, die recht doet aan de manier van leren van kleuters met een ontwikkelingsvoorsprong, aan de slag kunnen met de lezende kinderen in de klas en de kinderen kunnen laten ervaren dat lezen oké is, dat het mag en dat het leuk is.
Doelen van “lezende kleuters”:
- Behouden van het leesplezier
- Behouden van de motivatie
- Voorkomen van onderprestere
- Geaccepteerd voelen door leerkracht en klas
- Tegemoetkomen aan de leerbehoeften van de leerling.
Op de pagina lesmateriaal lees je meer over de opdrachtkaarten “lezende kleuters”